27 شهریور ماه 1395

برنامه ی شو نشینی  

شبکه ی استانی بوشهر 

 نقالی از :  آیناز فکروند 

اجرای بخش هایی از مثنوی حماسه ی لرده

اثر محمد غلامی

______________

حماسه ی لرده

به نام ِ خداوندِ بی عیب و پــاک

نگهدار ِ بیدار ِ این آب و خــاک

خدایی که در سینه شور آفریـــد

کــُهِ « گیسکان » را چوطورآفریــــد

اگرطور شد نور ِ ذاتِ عــــــلیم

که زد آتش ِ عاشقـــی برکــــلیم

ولی « گیسکان » را چنان برفروخت

که از خشم بیگانگان را بسوخت

شنیدم ز گفتار ِ فرزانگان

ز کلکِ گهر بار ِ پـُرمایگان

که جنگِ چغادک چوپایان گرفت

زنوآتش ِ فـتـنه ها جان گرفت

غضنفر همه خشم و اندوه شد

زبستِ چغا دک سوی کوه شد

گــُزین مردِ جنگی کیومرث وار

چو ببرآشیان کرد بر کوهسار

واز آن سوی ، نا پاک اهریمنان

شبانگاه رفتند تا« گیسکان »

که بندند دستِ غضنفر به بند

فرود آورند ش ز کوهِ بلند

بگیرند آن فار ِس ِ عشق و جنگ

مگر فارس آسان تر آید به چنگ

به چندین ستون رَه گرفتند پیش

به همراهی ِ رهنمایان خویش

سر ِ فتنه ها انگلیس ِ پلید

به نیرنگ در کوه لشکر کشید

به پوتین فشردند بس خاک را

نجس کرده این صفحه ی پاک را

زده پوزه بر بستر ِ تنگِ کوه

چو روبَه شبانگه گروها گروه

خزیدند چون دیو در سایه سار

ببین تا " چه بازی کند روزگار "

چو خورشید بر« لرده » برزد علـَم

به شنگرف زد قله ها را قلم

گروهی ز مردان ِ « لرده » نشین

به تعداد ، اندک به جرأت گــُزین

همه تن چو خارا همه مُشت ، سنگ

همه پنجه و دست یار ِ تفنگ

قضا را قرین با غم و درد و آه

نشسته پر اندوه بر جایگاه

به یکبارگی تیر باران شدند

نشان ازدم ِنابکاران شدند

چو شد آتش ِ میجری ها بلند

بر آتش جهیدند همچون سپند

به سینه فشردند قنداق ها

نشاندند بر سینه ها داغ ها

سر ِ رَه گرفتند بر ناکسان

فکندند آتش به جمع ِ خَسان

زهر لول آتش زبانه گرفت

دل ِ اجنبی را نشانه گرفت

چنان بانگ و فریاد انبوه شد

کزآن لرزه بر پیکر ِ کوه شد

چنان خیمه زد بر هوا خاک و دود

که رنگ از رخ ِ روشنایی ربود

ز گــُلشعله ی سرخ بر لول ِ داغ

دل ِ روز شد « گیسکان » چلچراغ

شبانگاه انجم چو لشکر کشید

به جولان مهِ تازه خنجر کشید

چو بهرام ِ خون ریز رخشنده شد

تن ِ شب پر از سُربِ سوزنده شده

تجاوز گران سر فرو برده زیر

نه راه گریز و نه راه گزیر

پس ِ پشتِ هر سنگ و هر جان پناه

همه بادِ سرد و همه دودِ آه

چو خفاش ، پیچان در آن تیرگی

خجل مانده از وعده ی چیرگی

پشیمان سراسر ز کردار ِ خویش

پریشان همه مانده در کار ِ خویش

وزاین سوی هشیار ، شیران ِ نر

مبادا برد روبهی جان به در

چو خورشید زد نیزه بر کوهسار

زنو درّه وکوه شد نوبهار

زنو آتش ِ رزم بالا گرفت

زنو رودِ خون راهِ دریا گرفت

سه شیر اوژن ِ جنگی و مردِ کوه

سر ِ رَه گرفتند بر آن گروه

زچخماق ، باروت شد شعله ور

زحاجی و فرهاد بر شد شرر

چو بر خاست خشم از گلوی تفنگ

به جوش آمد از کوه ، دریای جنگ

زن ِ « لرده » مردانه قامت کشید

بر آن صفحه نقش ِ قیامت کشید

تو گویی که بر اسب ، گــُردافرید

به پیش ِ سپاه اندر آمد پدید

همه کِل زنان همچو شیران ِ نر

چپر پیچ چوقه به دور ِ کمر

رده بسته دور ِ کمرها فشنگ

فشرده به کف قبضه های تفنگ

به لب ها فرو برده دندان ِ خشم

گره کرده ابرو به بالای چشم

سراپای یکباره آتش شدند

بر آن خیل ِ انبوه سرکش شدند

پس ِ پشت ِ هر صخره شیران ِ جنگ

ربودند از روی خورشید رنگ

ز پژواکِ فریاد و غوغای تیر

گسسته زهم زهره ی ببر و شیر

کـِل و شیون و نال نال ِ فلیس

زده لرزه بر گــُرده ی انگلیس

چنان از جسد ها زمین رنگ شد

که ره بر زمین و زمان تنگ شد

چنان گشت بر دشمنان روزگار

که شد روز در چشمشان شام ِ تار

چنان لشکر ِ اهرمن شد تباه

که شد کوه چون روی هندو  سیاه

ز اجسادِ گندیده ی دشمنان

کـُهِ « لرده » شد گور ِ اهریمنان

شجاعت فزون تر ز اندازه شد

زنو نام ِ ایران پـُر آوازه شد

بیا تا دگر بار پیمان کنیم

سر و جان به قربان ِ ایران کنیم

بر این دشت و این خاک ، پا گرنهیم

ببوسیم و بر دیده و سر نهیم

که ایران زمین پاک و جاوید باد

درخشان چو تابنده  خورشید باد     

 نوشته شده توسط محمد غلامی در شنبه 95/6/27 و ساعت 7:13 عصر | نظرات دیگران()

گـُلی نی ودردی گرفتاربی

کـُم ِ گشنه ری پوزِدیواربی

سرش زشت اُنگارکوپِ شلی

کـُمِش پوس ِ خشکی وکیسِی مِلی

صداش بـَس که قاره زدِی گِهرسِی

سی رسوِی دیمِش تـُوکـُتِل پـِهرِسِی

کـُتِ نگوتی روزتاشَو ودَو

سرِشُوم ری خُونه تانصفِ شَو

نه وسنگ باکِش ،نه ترسی وپـِشت

نه اصلاوَرِش موس مُرُوبیدزشت

شـُوی هرکجاسرکشی چی ندی

پرِنـُونی وتال ِسَوزی ندی

نه کیسِی زوالِی که بازی کـُن ِ

خوش ِ پُی یچی تـُوش راضی کـُن ِ

نه پـِلکِی که دورش کـُن ِ دل خَشی

نه بو بوبریزی ری چالِی تشی

نِی انبون ِ معدش بـُنِی ساز،کِ

وُهم تارِریدوش ِ پاک وازکِ

وُناچاری آخُرخوش ِ بیرکِ

ودیوارِخونِی سرازیر کِ

بُنا کردموس موس تـُوسیک وبال

وهجرِرِخ ِنون ِ خشکی بلال

ونِیمیدی می خواس واگردِ پَس

سرجاش اززورِگـُشنِی نشَس

خوش ِ پیچ دا،ری زمین بارکِ

ی ِ سِیلی هل ِ سیکِ دیوارکِ

بُن ِ سیک روزنـُومِی افتاده وی

که دوش شاعری ریش پنیرناده وی

ذِری خَرددَورِش اوَل بـُوش کِ

وناچاری آخُرسری تـُوش کِ

خطِ چروِ روزنومه وبُوپنیر

نِشِس پاش وزَونَش کشی سیرِسیر

واَودَهن اول قاغذِ نرم کِ

کمی ته کـُم ِ گـُشنش ِ گرم کِ

گمی زِ وقاغـُذ که خَش بی وَرِش

بیَوسیل نگوَت چه اُوم ِ سرِش

سرِ"مارکزِ" پُی سر نیچه خـَرد

"ساراماگوِ" مِی سرِجیجه خـَرد

"فرویدِ" یهَوقیت دا وا پنیر

سرِ"کافکای" جِی ،نواویده سیر،

پـِراس ری سرِخونه وفیره دا

چوکرزنگرومَسّی وَهچیره دا

کمی قیقه ی ِ قاطی ِ قاره خـُند

جمزمَنگِه تامی ترِس زاره خـُند

مثِ گرگ راساوی چارتال زِ

مثِ باری پهناوی بال بال زِ

وَک وقدقدوبَهره وبُوره دا

یهوتـُودل ِ خنده یـَل کـُوره دا

وخُوش مَنگه ی ِ سُنتی دیرکِ

مدرن واویدوپـُوزش ِ فیرکِ

برازجان – اردیبهشت 1385

________________

معنی واژه های گلی

باریbaari-  = مرغی که به دوران تخم گذاری نزدیک باشد                        

بنیboney-= بنای                           

بوبریزbu-beriz-= پیاز سرخ شده 

بورهbure-= صوت گاو

بهقهbahghe-= صوت بزغاله

بیbi-= بود

بیرbir-= غرور- خودرابزرگ گرفتن

پراسpraas-= پرید

پرنونpare-nun-= تکه نان

پشتpesht-= صوتی برای دورکردن گربه

پلکهpelke-= پولک ماهی

پوزpuz-= نوک

پوزpuz-= بینی

پوس= پوست

پهرسیpehres-ey= جداشده بود

چارتالchaartaal-= صوت گرگ

چروcharv-= چرب

چیchi-= چیزی

جمزgemaz-= جای

جـِیgey-= جوید

جیجهjije-= جوجه

خوش ِkhosh-e-= خودش را

ذرzer-= دور

راساویraas-aavi-= بلند شد

ریدوridu-= روده

ری زمین بارکri-…-baar-ke- = بارزمین کرد- خوابید

زارهzaare-= صوت الاغ

 زوالهzevaale-= زباله                           

زورگشنیzur-goshney =  فشارگرسنگی                         

سی رسویsi-rosvoy= برای رسواشدن

سیک وبالsik-o-baal-= گوشهوکنار

سیلseyl=  نگاه

شوshow-= شب

فیرهfire-= صدای بیرون آمدن هوا ازبینی حیوانات

قاغذ= کاغذ

قارهghaare-= صدای بلند

قدقدghodghod-= صوت مرغ

قیقهghighe-= صوت خروس

کِke-=  کرد

کت نگوتkot-e-negvat-= سرتاپا  نکبت

کتلkotel-= ته

کرزنگروkorzangaru-= جانوری بزرگترازگربه ی وحشی

کمkom-= شکم

کوپ شلkup-e-shel-= تلی ازگل

کورهkure-= بلندگریستن

گلیgoli-= گربه

مس مروmosmoru-= به دنبال چیزی درگوشه وکنارگشتن

ملmel-= موی نرم

منگهmange-= صوت گربه

موس موسmusmus-= جستجوی حیوانات همراه بابوکشیدن

نیمیدیn-eymid-i-= ناامیدی

وازvaaz-= باز

واگردِvaa-gard-e-= برگردد

واویدvaavid-= شد

ورشvaresh-= پیشش

وکvak-= صوت سگ

وهچیرهvahchire-= جیغ بلندوناگهانی

هلhal-= طرف

یچیye-chi-= یک چیزی

 نوشته شده توسط محمد غلامی در شنبه 95/6/27 و ساعت 7:31 صبح | نظرات دیگران()

دزّی که دیدیِ نه مُنـُم تیترون چـِتِ؟ 

هِی قاره می زنی شَووچاس ِ جرون چـِتِ؟

ازپـَرگرفته لاله یِ  حـَل کِردن ِ تموم

بازَم قیَه کـَشی تووتـُوسرزنون چـِتِ؟

ری سَرکپَرچه فـُیده که وُیسی صداکنی

تـُوروزِچاس می چکنِن وَت پرون چـِتِ؟

زامات لاله ی ِ زِ کـُلـُم مُندِه جِی خیار

کِردِن خیارِزردلِ  دردِ گرون چـِتِ؟

ماپاک پا ، ری پوسِ  خیاریم سرکمر

لاله حلاوی دَسِّ  ومابهترون چـِتِ؟

بنار – تیر 1385

_________________

معنی واژه های دزّی که

ازپرaz-par-= ازردیف

پا ری پوس خیارpaa-ri-pus-e-…-=  کنایه ازنداشتن جاپای محکم

پرونparun-= نوعی اسلحه

توسرزنونtu-sar-zanun-= برسرزنان

تیترونtitarun= پرنده ای که وقتی دزدمی بیند،مردم را خبرمی کند-از باورها

حلhal-= تمام شدن مزرعه ی هندوانه

زاماتzaamaat-= هدررفتن

قارهghaare-= فریاد

قیه کشghiyah-kash-= فریادکنان

لاله= بوته هندوانه

وتva-t-=به تو

ومابهترونvo-maa-behtar-un-= افرادبهترازما

ویسیvoysi-= بایستی

 نوشته شده توسط محمد غلامی در جمعه 95/6/26 و ساعت 7:49 صبح | نظرات دیگران()

واژه پر می گشاید

از لابلای باغچه ی ذهنم

گنجشک می شود

بر نخل بلند شعر لانه می بندد

و جیک جیک سر می رود از کتاب ها

و می تراود از لابلای برگ ها

تو را به شعرم می برم

تا گنجشکان

بر بلندای قامتت

در حرارت تابستانی  به سایه بروند

و از الیاف تو لانه ببافند

در شعری که زندگی ست

____________

 تیر ماه  95      

 نوشته شده توسط محمد غلامی در پنج شنبه 95/6/25 و ساعت 6:32 صبح | نظرات دیگران()

هرگِی که یادت می کـُنُم اَو،ریم سرازیر ِ

غم تـُودلـُم می خنده وخندَش یکاگیر ِ

هرکی تون ِ دیده مثِ فرهاد،بدوَختِ

اِی داد،اِی بیداد،دردِعشق واگیر ِ

کاشکِه ورُم بیدی ومی دیدی بکـَم ا ُمشو

باوربکردی عاشقی ازجون ِ خوش سیر ِ

عقلـُم می گو: بندا برِ، پا،ری دل ِ دل بـِیل

دل وَم می گو:وردا بـیَو، وت عاقلی دیر ِ

ا ُسمُیل ِ عقل ِ تا دس ِ اورَیم ِدل دادُم

تـُوکهکشون ِ بـُرمَل ِ گـُل برق ِ شمشیر ِ

نه یارباورمی کـُن ِ، نه خُم، نه ریم وِیمو

بیش ِ جهالی عاشق ِ، اِی مَحمدو پیر ِ

برازجان- شهریور1388

 ______________

معنی واژه های دردعشق

اسمیل عقلosmoyl-e-…=عقل که به حضرت اسماعیل مانندشده

اوow-=آب

اوریم دلevreym-e-…=دل که به حضرت ابراهیم مانندشده

برملborm-al-= ابروها

بکمbekam-= شاید

بندابرbendaa-bere-= رها کن وبرو

بیلbeyl-= بگذار

جهالیjohaal-i-= جوانی

خمkhom-= خودم

ریri-= روی

ریمri-m-= رویم

ریمی ووrim-ey-vu-= رویم می شود

گیgey-= گاهی

می گوmi-gu-= می گفت

وتvat-= ازتو

وردابیوvardaa-biyow-= برداروبیا

ورمvar-om-= نزدم

ومva-m-= به من

یکاگیرyekaagir-= پیوسته 

 نوشته شده توسط محمد غلامی در چهارشنبه 95/6/24 و ساعت 2:8 عصر | نظرات دیگران()